De historie van Nivon kunt u lezen op http://www.historie.nivon.nl

Deze website werpt licht op de oorspronkelijke doelstellingen en werkwijze van wat momenteel Nivon Nederland is. Een boeiend geheel waarmee de roots worden geduid die ook in onze tijd voor een groot deel actueel zijn. Nu onder de noemer: Groen is het nieuwe rood..

De specifieke historie van Allardsoog is een apart verhaal. Dit treft u hieronder aan:

Van ‘omke Jarig’ tot NIVON

Het gebied rond Natuurvriendenhuis Allardsoog heeft een rijke geschiedenis. In de omgeving liggen nog de resten van een fortificatiewal die Stadhouder Willem-Lodewijk van Nassau uit 1594 liet opwerpen om Friesland te beschermen tegen de Spanjaarden in de 80-jarige oorlog. En er ligt zelfs nog een Middeleeuwse wal schuin tegenover het Natuurvriendenhuis Allardsoog.

Alziend Oog

In 1778 kocht Allard van Scheltinga een groot stuk grond in de Buurtschap Allardsoog, voornamelijk heide- en veengebied. In 1785 werd op het drie provinciën punt, 70 m van het Natuurvriendenhuis, de herberg gebouwd op de hoek van de Jarig van der Wielenwei en de Mjûmsterwei. Het beroemde ‘Alziend Oog’ van Allard zit nog altijd in de gevel.

De legende leert ons dat Allard drie zonen had, die werkten in Friesland, Groningen en Drenthe, en dat hij zo met zijn ‘Alziend Oog’ over de heidevelden goed kon zien of zij wel hard aan het werk waren.

 

 

 

 

 

 

 

 

Jarig van der Wielen

De geschiedenis van het Natuurvriendenhuis begint in 1921 toen Jarig van der Wielen zijn woonschuit afmeerde in Bakkeveen (Fr), na een onstuimig leven dat hem via Frankrijk, naar Amerika en Australië had gebracht. Hij kwam al gauw als onafhankelijke kandidaat in de gemeenteraad van Opsterland en werd wethouder.

In die functie stichtte hij – samen met een collega uit Leek – een werkverschaffingsmaatschappij en bouwde hij een buurthuis voor de Buurtschap Allardsoog. Daar hield hij bijeenkomsten, ‘praatavonden’, voor mannen en vrouwen uit de streek, waar dan over allerlei actuele sociale onderwerpen werd gesproken. Hierin lag het begin van het buurtopbouwwerk, waarbij hij tot zijn dood in 1950 betrokken bleef.
Zo werd hij in Bakkeveen de voorbereider van de eerste Volkshogeschool in Nederland. Duizenden cursisten hebben daar idealisme, sociale bewogenheid en culturele verantwoordelijkheid opgedaan (de volkshogescholen bestaan niet meer, er is nu het commerciële conferentieoord Nieuw Allardsoog – soms verwarrend – waar mensen trainingen krijgen en voornamelijk zakelijke bijeenkomsten organiseren). Maar Jarig van der Wielen vond dat er nog meer gedaan moest worden, met name voor de jeugd.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Van werkplaats tot school

In 1938 bouwde hij een werkplaats voor vak ontwikkeling voor werklozen, het huidige gebouw van ons Natuurvriendenhuis. Die werkplaats werd later een Landbouw-Huishoudschool. In het gebouw is ook nog een tijd een opleiding geweest voor gezinsverzorgsters. Die waren intern en sliepen op kamers met vier personen in houten bedden die ook later nog gebruikt zijn door het Natuurvriendenhuis.
Ybe van der Wielen, een nazaat van Jarig, was daar toen conciërge. Hij is nu nog steeds bij het huis betrokken. Een man die dus alles weet van Allardsoog, zowel wat boven als wat onder de grond zit.

Natuurvrienden

Al eerder hielden diverse organisaties  (Instituut voor Arbeidersontwikkeling en de vereniging voor Natuurvriendenhuizen) zich bezig met ‘arbeidsontwikkeling’, waartoe bestuderen van en recreëren in de natuur een onderdeel was. Die initiatieven leidden in 1924 tot de oprichting van het Nivon en de introductie van natuurvriendenhuizen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Van School naar Natuurvriendenhuis

Natuurvriendenhuis Allardsoog werd op 14 april 1984 door toenmalig staatssecretaris mevrouw Ineke Lambers-Hacquebord geopend als Natuurvriendenhuis, de eerste tijd ook nog als Natuur- en Milieu-educatiecentrum. De gymzaal zat stampvol met genodigden. Inmiddels hebben de nodige verbouwingen plaats gevonden, het schoolse karakter is echter behouden. We zijn trots op de oorspronkelijke tegelvloeren. Door de ruime opzet kunnen onze gasten altijd wel een plekje vinden om te ontspannen, zowel binnen als op een van de drie terrassen. En natuurlijk in de prachtige omgeving die ze te voet of met de (huur)fiets kunnen verkennen.

Het Instituut voor Arbeidersontwikkeling (IvAO) werd op 16 november 1924 opgericht. Vormgevers waren Koos Vorrink en Piet Voogd. Het voorbeeld was de in 1918 opgerichte AJC, die voor de opleiding van jongeren was bedoeld. De ouderen wilden dat ook wel en zo ontstond het IvAO. Bovendien hadden de vakbond en de SDAP een enorme behoefte een getrainde en geschoolde kaderleden. Het IvAO kwam ook voort uit de SDAP (voorloper PvdA) en NVV (vakbond). Het doel was arbeidersontwikkeling (Instituut voor ArbeidersOntwikkeling!), er kwamen dan ook snel scholen en onderwijsopleidingen. De meeste mensen hadden toen slechts lagere school. In 1928 voegde de NARV, Nederlandse Arbeiders Reis Vereniging (daar is de link met vakanties en huizen), zich bij het IvAO bij. En in 1928 werd het eerste Nederlandse natuurvriendenhuis opgericht: Krikkenhaar. Later kwamen daar nog het beheer van de lange afstandwandelpaden bij, met uitgave van bijbehorende gidsen zoals het Pieterpad, Drenthepad en vele andere.

Het Nivon is op deze manier van van oudsher verbonden met de Nederlandse arbeidersbeweging. In het begin van de 21ste eeuw staat de vereniging nog altijd als een huis, maar ook is de laatste tijd sprake van een heroriëntatie. De activiteiten en de sfeer van het Nivon spreken mensen uit alle lagen van de bevolking aan. De vereniging draait al ruim negentig jaar op actieve leden die zich uit enthousiasme en betrokkenheid inzetten voor het Nivon op vele verschillende manieren.